Wyszukiwarka:
Film w katechezie

Noe - wybrany przez Boga

Pierwszy z zapowiadanych na 2014 rok filmów biblijnych (kolejnymi będą Syn Boży, reż. Christopher Spencer i Maria, reż. Alister Grierson) sięga po starotestamentalną opowieść o potopie. Darren Aronofsky (autor m.in. kabalistycznego pi, Requiem dla snu, Źródła i Czarnego łabędzia) nie jest jedynym reżyserem, który opowiada dzieje Noego i potopu, mającego oczyścić ziemię z niegodziwości: planetarną katastrofę pokazuje serial Biblia (2013), arkę zbudował tytułowy bohater Evana Wszechmogącego (reż. Tom Shadyac, 2007), pomocnikiem Noego był nawet kaczor Donald w biblijnym epizodzie animowanej Fantazji 2000 (1999). Najnowsza produkcja powtarza niestety uproszczenia i błędy wcześniejszych filmów, dodając do nich kolejne, fałszujące biblijne opowiadanie o potopie.

Czas akcji – jeśli wierzyć prezentowanemu z fundamentalistyczną (choć wybiórczą) dosłownością tekstowi Biblii – to ósme do dziesiątego pokolenia ludzkości, licząc od Adama i Ewy: wciąż żyje dziadek Noego, Matuzalem. Jednak obraz filmowy zdaje się temu przeczyć: akcja filmu rozgrywa się w postindustrialnym krajobrazie wulkanicznej wyspy (film powstawał m.in. na Islandii), w którym bez trudu można dostrzec porzucone XX-wieczne rurociągi i hutnicze piece. Ubrania wegetariańskich bohaterów również w niczym nie przypominają starożytnych: robione na drutach wełniane swetry, spodnie i kurtki wykonane z przypominającego dżins materiału, stylistyką rodem ze slumsów, to z pewnością zamierzony zabieg autorów scenografii. Warstwa wizualna – pokazująca świat zdewastowany przez ludzi – demaskuje współczesną cywilizację, nadmiernie eksploatującą zasoby Ziemi. Nie w tym jednak tkwi problem: liczne filmy z powodzeniem przecież aktualizowały przesłanie Biblii (Książę Egiptu) bądź posługiwały się jej treściami w formie figuratywnej (Opowieści z Narnii. Lew, Czarownica i stara szafa).

Autor dokonuje ryzykownej operacji na tekście biblijnym, dokonując jego przekształcenia tam, gdzie uznaje to za stosowne: wprowadza Strażników – „uziemione anioły”, przypominające ni to Transformersy, ni to Skalne Olbrzymy z Tolkienowskiego Hobbita, magiczną skórę węża-kusiciela z Edenu, życiodajne źródło zamieniające pustynię w las (echo wizji Ezechiela i Apokalipsy?), przez niemal rok ukrywa w arce okrutnego Tubal-Kaina, usuwa za to z listy jej pasażerów żony trzech synów Noego, co reżyserowi jest potrzebne do wykreowania międzypokoleniowego konfliktu, lecz rodzi logiczną zagadkę, nierozwiązywalną w traktowanym przezeń literalnie przekazie Biblii – czy ludzie przeżyją za sprawą kazirodztwa? Nie przejmuje się autor scenariusza niespójnością narracyjną, gdy przy pomocy palonych ziół usypia wszystkie zwierzęta – ptaki, płazy, gady, ssaki, także największe, opary nie działają tylko na ludzi!

Polski dystrybutor filmu do oryginalnego tytułu zawierającego tylko imię dorzucił wyjaśnienie: „Wybrany przez Boga”. Gdzie jednak w tym filmie jest Bóg? W wizyjnych snach Noego, które znajdują swoje stopniowe wyjaśnienie w następujących po sobie wydarzeniach (zakrwawiona ziemia)? Poglądy Noego przypomina raczej etykę Petera Singera, stawiającego zwierzęta wyżej od ludzi: jest przekonany, że on i rodzina mają być ostatnimi żyjącymi ludźmi, co prowadzi go do morderczego zamiaru wobec mającej przyjść na świat wnuczki. W tym pseudobiblijnym pejzażu, przypominającym Wodny świat (reż. Kevin Reynolds, 1995) i apokaliptyczny 2012 (reż. Roland Emmerich, 2009), nie ma miejsca dla Boga: przejmujące są obrazy, w których Noe rzuca wyzwanie skierowane ku niebu, lecz Bóg milczy. Księga Rodzaju opisuje przymierze, jakie Bóg zawiera z Noem i jego synami po ustąpieniu wód potopu: jego znakiem jest tęcza. W filmie nie ma tęczy, jej funkcję być może pełni pulsująca na niebie kosmiczna eksplozja.

Czytelnicy Władcy Pierścieni czy sagi o Harrym Potterze spodziewają się po twórcach ekranizacji wierności wobec tekstu wyjściowego: tego samego mamy prawo oczekiwać po ekranizacji Biblii. Niestety, z Biblii w tym hollywoodzkim widowisku z ekologicznym przesłaniem pozostaje niewiele: skrótowe pokazanie sześciu dni Stworzenia, godzące kreacjonizm i ewolucję, kilka imion, dosłowność arki i wypełniających ją zwierząt. Nie stanie się ten film narzędziem przybliżającym przesłanie Księgi Rodzaju: zbyt wiele tu obcych treści.

Noe. Wybrany przez Boga (Noah), reż. Darren Aronofsky, sc. Darren Aronofsky, Ari Handel, obsada: Russel Crowe (Noe), Jennifer Connelly (Naameh), Anthony Hopkins (Matutalem), USA 2014, 138’.

w kinach od 29.03.2014

→ Stary Testament, Księga Rodzaju 6-9

ks. Marek Lis

Pozostałe tematy
Aktualności

Życzenia - Wielkanoc 2024

Raduj się, ziemio, opromieniona tak niezmiernym blaskiem, a oświecona jasnością Króla wieków, poczuj, że wolna jesteś od mroku, co świat okrywa! (Exultet)

Z okazji świąt Zmartwychwstania Pańskiego życzymy nadziei, by jej blask oświecał każdy dzień; miłości, by wypełniała wszelki mrok serca oraz wiary w pełne radości spotkanie Zmartwychwstałego Króla wieków. Redakcja ssb24.pl

więcej

Jak dobrze przeżyć W. Post?

WIELKI POST jest czasem walki duchowej i sztuki rozeznawania. Służą temu klasyczne formy pobożności: post, jałmużna, modlitwa..., droga krzyżowa, gorzkie żale, nawiedzanie kościołów stacyjnych, kazania pasyjne. Zapraszamy też do udziału w serii katechez o bałwochwalstwie; zob. katechezy.

więcej
zobacz wszystkie

Liczba wizyt: 13766674

Tweety na temat @Ssb24pl Menu
Menu