Katechezy biblijne
Sprawiedliwi - kościół św. Apostołów
2013-02-21
Do kościoła Świętych Apostołów, Filipa i Jakuba Młodszego, docieram od strony słynnych rzymskich uczelni Papieskiego Instytutu Biblijnego i Uniwersytetu Gregoriańskiego. Te dwie zacne alma Mater wykształciły zastępy wychowawców, nauczycieli i duszpasterzy, którzy kontynuują apostolską misję głoszenia Ewangelii w Kościele i świecie.
I. INTERPRETACJA PISMA
Ez 18, 21-28; Ps 130 (129); Mt 5, 20-26
* Czy jest ktoś, komu nie potrafisz podać ręki, wybaczyć, modlić się za niego?
II. ŚWIĘCI - PROMIENIE ŚWIATŁA SŁOWA
III. DOŚWIADCZENIE WIARY
ks. Jan Kochel
fot. jk
I. INTERPRETACJA PISMA
Ez 18, 21-28; Ps 130 (129); Mt 5, 20-26
Marek pisze, że Jezus ustanowił Dwunastu, aby "mógł wysłać ich na głoszenie nauki" (3, 14), a Łukasz informuje, że Jezus zwołał swoich uczniów i wybrał spośród nich Dwunastu, których też "nazwał apostołami" (6, 13). Jednak w pismach NT termin "apostoł" (gr. apostolos - "posłany") przyjmował stopniowo coraz szersze znaczenie. Początkowo odnosił się wyłącznie do grona Dwunastu, ale gdy jeden z nich "zdradził", od razu uzupełniono to elitarne grona. Wybór następcy obwarowany był specjalnymi warunkami: a) winien należeć do ścisłego grona uczniów, b) uczestniczyć w pełnej formacji "od chrztu Janowego aż do [wniebowstąpienia]", c) należeć do grona "świadków Jego zmartwychwstania" (Dz 1, 21-22). Duch Święty zdecydował, że "los padł na Macieja" (1, 26). Wiemy jednak dobrze, że tytuł apostoła przysługiwał też Pawłowi (Dz 14, 4. 14; 1 Kor 9, 1n) i innym wybranym uczniom, o czym świadczą Dzieje Apostolskie i Listy św. Pawła. Bycie apostołem oznacza bycie posłanym przez uznany autorytet.
Prorocy przemawiali zawsze w imieniu Boga, przekazywali wyłącznie Jego słowa. Tak czyni również Ezechiel. "To mówi Bóg...". Nic od siebie! Bóg zaś przekonuje, że "nie chce śmieci grzesznika, lecz aby się nawrócił i miał życie" (Ez 33, 11).
Podobnie Psalmista uczy, że Bóg jest miłosierny i łaskawy dla grzeszników: "On odkupi Izraela ze wszystkich jego grzechów". Wielokrotnie przypomina również, że jest sprawiedliwy, stąd "za dobro wynagradza, a za zło karze"!
Ewangelia przypomina więc o zasadach sprawiedliwości: "Jeśli wasza sprawiedliwość nie będzie większa niż uczonych w Piśmie i faryzeuszów, nie wejdziecie do królestwa niebieskiego". Jezus w słynnym "kazaniu na Górze" radykalizuje przepisy Dekalogu. Od wyznawców Chrystusa żąda się więcej, zwłaszcza umiejętności przebaczenia i pojednania z braćmi i siostrami. Chrześcijanin nie może modlić się z "zaciśniętą pięścią", stąd podczas mszy św. taka ważne jest wezwanie: "Przekażcie sobie znak pokoju!".
Prorocy przemawiali zawsze w imieniu Boga, przekazywali wyłącznie Jego słowa. Tak czyni również Ezechiel. "To mówi Bóg...". Nic od siebie! Bóg zaś przekonuje, że "nie chce śmieci grzesznika, lecz aby się nawrócił i miał życie" (Ez 33, 11).
Podobnie Psalmista uczy, że Bóg jest miłosierny i łaskawy dla grzeszników: "On odkupi Izraela ze wszystkich jego grzechów". Wielokrotnie przypomina również, że jest sprawiedliwy, stąd "za dobro wynagradza, a za zło karze"!
Ewangelia przypomina więc o zasadach sprawiedliwości: "Jeśli wasza sprawiedliwość nie będzie większa niż uczonych w Piśmie i faryzeuszów, nie wejdziecie do królestwa niebieskiego". Jezus w słynnym "kazaniu na Górze" radykalizuje przepisy Dekalogu. Od wyznawców Chrystusa żąda się więcej, zwłaszcza umiejętności przebaczenia i pojednania z braćmi i siostrami. Chrześcijanin nie może modlić się z "zaciśniętą pięścią", stąd podczas mszy św. taka ważne jest wezwanie: "Przekażcie sobie znak pokoju!".
* Czy jest ktoś, komu nie potrafisz podać ręki, wybaczyć, modlić się za niego?
* Czy wypełniłeś kiedyś dosłownie ewangeliczny nakaz: "Jeśli więc przyniesiesz dar swój przed ołtarz i tam wspomnisz..., najpierw idź i pojednaj się z bratem swoim"?
* Jak modlimy się o dar nawrócenia dla prześladowców Kościoła?
II. ŚWIĘCI - PROMIENIE ŚWIATŁA SŁOWA
Wszyscy Apostołowie (oprócz Jana) ponieśli śmierć męczeńską. Wypełnili do końca misję głoszenia, czynienia (ustanawiania) uczniów i budowania nowych wspólnot (Mt 28, 19n). Według tradycji apostoł Filip, znany zwłaszcza z czwartej Ewangelii (1, 43-48; 6, 5.7; 12, 21n; 14, 8n), ewangelizował wśród Partów i Greków oraz w Frygii, miał też apostołować w Scytii, a więc w okolicach Donu i Dniepru. Byłby więc pierwszym Apostołem Słowian. Poniósł śmierć męczeńską za
panowania Domicjana (81-96).
Jakub zwany Młodszym lub Mniejszym, którego nie należy utożsamiać z Jakubem synem Zebedeusza, który jako pierwszy zginał śmiercią męczeńską, ścięty na rozkaz Heroda Agryppy I w 62 r. (Dz 12, 2) oraz z Jakubem, bratem (kuzynem) Pańskim - biskupem Jerozolimy (Mk 6, 3; Dz 12, 17; Ga 1, 19). Imię to było w owych czasach bardzo popularne, a w później tradycji często mieszano losy tych trzech postaci. Niektórzy utrzymują, że był bratem Lewiego, a synem Alfeusza (Mk 2, 14). Jego zaś matka stała wiernie pod krzyżem Jezusa (Mk 15, 40; 16, 1; Łk 24, 10). Nie znane jest jednak miejsce ewangelizacyjnej misji Jakuba i jego męczeńskiej śmierci.
Rzymski kościół stacyjny, dedykowany wspomnianym Apostołom, wzniósł papież Pelagiusz I (556-561) jako akt wdzięczności za zwycięstwo w wojnie z Totilą i Ostrogotami. Pierwsza świątynia miała powstać już w IV w., wiele razy niszczona i odbudowywana. Kościół był ponownie konsekrowany w 1742 r. W ołtarzu głównym Domenico Muratori namalował obraz przedstawiający Męczeństwo św. Filipa i Jakuba, a pod ołtarzem konfesja i krypta, w której znajdują się relikwie Apostołów. Jest też akcent polski. W prawej nawie kościoła znajduje się epitafium z sercem Marii Sobieskiej, wnuczki króla Jana III Sobieskiego.
Jakub zwany Młodszym lub Mniejszym, którego nie należy utożsamiać z Jakubem synem Zebedeusza, który jako pierwszy zginał śmiercią męczeńską, ścięty na rozkaz Heroda Agryppy I w 62 r. (Dz 12, 2) oraz z Jakubem, bratem (kuzynem) Pańskim - biskupem Jerozolimy (Mk 6, 3; Dz 12, 17; Ga 1, 19). Imię to było w owych czasach bardzo popularne, a w później tradycji często mieszano losy tych trzech postaci. Niektórzy utrzymują, że był bratem Lewiego, a synem Alfeusza (Mk 2, 14). Jego zaś matka stała wiernie pod krzyżem Jezusa (Mk 15, 40; 16, 1; Łk 24, 10). Nie znane jest jednak miejsce ewangelizacyjnej misji Jakuba i jego męczeńskiej śmierci.
Rzymski kościół stacyjny, dedykowany wspomnianym Apostołom, wzniósł papież Pelagiusz I (556-561) jako akt wdzięczności za zwycięstwo w wojnie z Totilą i Ostrogotami. Pierwsza świątynia miała powstać już w IV w., wiele razy niszczona i odbudowywana. Kościół był ponownie konsekrowany w 1742 r. W ołtarzu głównym Domenico Muratori namalował obraz przedstawiający Męczeństwo św. Filipa i Jakuba, a pod ołtarzem konfesja i krypta, w której znajdują się relikwie Apostołów. Jest też akcent polski. W prawej nawie kościoła znajduje się epitafium z sercem Marii Sobieskiej, wnuczki króla Jana III Sobieskiego.
III. DOŚWIADCZENIE WIARY
Może się wydawać rzeczą dziwną, że niektórzy Apostołowi pojawiają się tylko w spisie Dwunastu (Mt 10, 2; Mk 3, 16; Dz 1, 13). Nie pomniejsza to jednak w niczym ich wielkości. Prawdopodobnie szybko - zgodnie z nakazem Jezusa - opuścili Jerozolimę i podjęli misję głoszenia Dobrej Nowiny. Kościół pierwotny nie przechował wspomnień o nich. Dopiero tradycja z następnych wieków próbowała opowiedzieć o ich działalności misyjnej w różnych częściach świata oraz męczeńskiej śmierci. Dziś podobnie wielu anonimowych apostołów i misjonarzy - duchownych i świeckich - głosi Ewangelię i oddaje życie w obronie wiary i nauki o Chrystusie.
ks. Jan Kochel
fot. jk
