Rozważania niedzielne: Rok C
XXIII Niedziela zwykła - 04.09.2022
2022-08-30
Pierwsza niedziela września kojarzy się z początkiem roku szkolno-katechetycznego, a Ewangelia przypomina o "dźwiganiu krzyża" i "stawaniu się uczniem". Coraz częściej nauczanie i wychowanie w wierze kojarzy się trudem i wykluczeniem, wyzwaniem i zadaniem dla rodziców, nauczycieli i wychowawców. Czy było kiedyś inaczej? Czy Pan Jezus obiecywał, że Jego naśladowanie będzie proste, łatwe i przyjemne?
Czytaj!
Łk 14,25-33 (BP)
Szły z Jezusem wielkie tłumy. Jezus zwrócił się do nich i powiedział: "Jeśli ktoś przychodzi do Mnie, lecz bardziej miłuje swego ojca i matkę, żonę i dzieci, braci i siostry, a także swoje życie, nie może być moim uczniem. Kto nie dźwiga swojego krzyża i nie idzie za Mną, nie może być moim uczniem. Któż bowiem z was, chcąc zbudować wieżę, najpierw nie usiądzie, aby obliczyć koszty, czy ma na wykończenie? Bo gdyby założył fundament, a nie zdołał dokończyć budowy, wszyscy, którzy by to widzieli, drwiliby z niego: <Ten człowiek zaczął budować, a nie zdołał dokończyć>. Albo który król, gdy wyrusza na wojnę przeciw innemu królowi, nie siądzie najpierw i nie rozważy, czy może z dziesięcioma tysiącami zmierzyć się z tym, który idzie przeciwko niemu z dwudziestoma tysiącami? Jeśli nie może, to wysyła poselstwo, gdy tamten jest jeszcze daleko, i prosi o warunki pokoju. Tak więc żaden z was nie może być moim uczniem, jeśli nie wyrzeka się wszystkiego, co posiada".
Rozważ!
Nauczanie religii w naszych czasach kojarzy się z kilkoma obrazami, np. z pracą w kamieniołomach (bp Kusz), posługą w szpitalu polowym (Franciszek) lub badaniem w laboratorium (Dyrektorium katechetyczne).
Śp. bp Gerard Kusz z Gliwic często mówił do nauczycieli i katechetów, że nauczanie i wychowanie religijne nie jest łatwe, a często kojarzy się w ciężką pracą w kamieniołomach. Czyż Karol Wojtyła nie pracował w kamieniołomach i fabryce Solvay w Borku Fałęckim (Kraków)? Ta ciężka praca go zahartowała i przygotowało do późniejszej posługi słowa - świętości.
Papież Franciszek chętnie przywołuje obraz szpitala polowego. "Świat jest pełen ludzi znużonych i utrudzonych, którzy czekają na
Kościół, czekają na nas. Naszym obowiązkiem jest do nich dotrzeć i dzielić
się z nimi doświadczeniem wiary" - przekonywał na początku pontyfikatu i w kontekście posługi ewangelizacyjnej. "Potrzeba leczyć rany, wiele ran! Jest wielu ludzi zranionych przez
problemy materialne, przez skandale, także w Kościele. Ludzie zranieni
przez złudzenia świata… My, kapłani, powinniśmy być tam, blisko tych
ludzi […] Miłosierdzie oznacza przede wszystkim leczyć rany" - wołał Papież. Obrazy (porównania) pomagają nam w docenieniu i przyjęciu przesłania, które chcemy przekazać.
Trzeci obraz pochodzi z nowego Dyrektorium o katechizacji o laboratorium dialogu. Nauka religii to dzisiaj poszukiwanie więzi z uczniami, badanie i doświadczenie wiary, prowadzenie do spotkania i dialogu z Jezusem. "Kościół coraz lepiej rozumie siebie jako wezwanego do dialogu z ludźmi swoich czasów" (DK 53). Katecheza w służbie nowej ewangelizacji musi być misyjna, być "znakiem miłosierdzia" oraz "laboratorium dialogu". Szuka porozumienia i języka dostosowanego do czasu, osób i nowych sytuacji.
Takiego przepowiadania z wykorzystaniem obrazu (porównania - metafory) uczył Pan Jezus. ON - w konkretnym czasie i narodzie - zainicjował dialog z tłumem słuchaczy. W tłumaczeniu Biblii Tysiąclecia prowokacyjnie mówi o tym, by "mieć w nienawiści", a w przekładzie Biblii Edycji św. Pawła, jeśli ktoś "bardziej miłuje" ojca i matkę, żonę i dzieci, braci i siostry, a także swoje życie, to "nie może być
[Jego] uczniem". Nauczyciel określa kryteria i wymagania stawiane uczniom.
Kto może być uczniem Jezusa?
Nauczyciel z Nazaretu wśród wymagań stawianych uczniom wyróżnia umiejętność wyrzeczenia, rozwagi i mądrości. Uczy i wychowuje swoich uczniów do naśladowania Jego postaw ("idź za Mną"). Jeśli On niósł krzyż, to uczeń również może podjąć ten trud. Chociaż gr. stauros ("krzyż") był narzędziem zadawania najokrutniejszej i najbardziej haniebnej śmierci, zapożyczonym przez Greków i Rzymian od Fenicjan. Rzymianie przybijali do niego największych przestępców, w szczególności tych, którzy znajdowali się najniżej w hierarchii społecznej, tj. niewolników, rabusiów, inspiratorów i przywódców buntu. Do takiej grupy zaliczono Mistrza. ON "zamiast należnej Mu radości wolał przyjąć krzyż, nie bojąc się jego hańby" (Hbr 12,2), a zatem "jeśli [Jego] prześladowali, także i was będą prześladować. Jeśli zachowali [Jego] naukę, będą przestrzegać również waszej" (J 15,20).
Uczeń nie jest nad mistrza, dlatego "wystarczy, że uczeń stanie się jak jego nauczyciel..." (Mt 10,25), a "każdy należycie wykształcony będzie jak jego nauczyciel" (Łk 6,40).
Uczeń ma upodobnić się do mistrza: co do wiedzy, umiejętności i postaw. Na potwierdzenie tego Mistrz przywołuje dwa obrazy z dziedziny budownictwa i wojskowości. Budowa wieży w winnicy czy mieście wymagała dużego nakładu sił i kosztów: planu, czasu i odpowiednich materiałów. Istotny jest dobry i trwały fundament. Nieodzowne są kwalifikacje, kompetencje i autorytet. Uczeń musi wiedzieć, kiedy może nazwać siebie "współpracownikiem [Boga]". Apostoł Narodów po latach wyznał: "Według danej mi łaski, jako wprawny architekt położyłem fundament, a ktoś inny na nim buduje. Każdy więc zważa, jak buduje. Nikt bowiem nie może położyć innego fundamentu oprócz tego, który już jest położony, a którym jest Jezus Chrystus" (1 Kor 3,10-11).
Drugi obraz dotyczy wojny - walki duchowej. Tutaj trzeba "mierzyć siły na zamiary". Konieczne jest rozeznanie duchowe: poznanie przeciwnika, jego sił i możliwości. Walka z silniejszym domaga się odpowiedniego planu i taktyki. Z każdym przypadku warto szukać warunków pokoju. Kościół zawsze zabiegał o pokój, prosił o warunki pokoju. Ceną walki jest bowiem życie.
Uczeń Mistrza z Nazaretu uczy się mądrości serca - wyrzeczenia, pośród trudu i ofiar (Ps 94,12-15; 2 Kor 6,11-13). ON nigdy nie oczekuje od ucznia bezsensownych wyrzeczeń, ale wychowuje go do tego, aby był mądry, uważny i cierpliwy, dzięki czemu całe swoje życie będzie traktował jako dar od Boga: "Co masz czegoś nie otrzymał?" - przekonuje Apostoł (1 Kor 4,7).
"Tak więc żaden z was nie może być moim uczniem, jeśli nie wyrzeka się wszystkiego, co posiada" - uczy jedyny Nauczyciel i Pan (por. Mt 23,8; J 13,13). Warto zatem jeszcze pytać:
- Czy zdałem już egzamin do szkoły Mistrza?
- Jakie warunki postawił przede mną? Czy podjąłem trud rozeznawania?
- Jaki jest mój krzyż codzienny? Czy potrafię go przyjąć jako "swój"?
- Czy kieruję się "mądrością serca"?
Módl się!
Jezu Chryste, nasz jedyny Nauczycielu i Mistrzu, prowadź nas i pomóż naśladować w każdym czasie i miejscu, w mądrości serca i posłuszeństwie Krzyża. Tyś jedynym fundamentem pedagogii Kościoła - nauczania i wychowania w wierze. Według danej nam łaski spraw byśmy byli Twoimi współpracownikami, a nasi uczniowie "rolą i budowlą Bożą". Daj nam swego Ducha Prawdy, który nam wszystko przypomni, oświeci i poprowadzi: "Nie głosimy [przecież] tego uczonymi słowami ludzkiej mądrości, ale dzięki pouczeniom Ducha, przedstawiamy sprawy duchowe tym, którzy są z Ducha". Przyjdź, Panie Jezu!
Żyj Słowem!
Pomódl się o odwagę nauczania i wychowywania w wierze dla współczesnych rodziców, nauczycieli i katechetów. Przypomnij, że nie jesteśmy sami - działami w mocy i imieniu jedynego Nauczyciela (Mt 28,18-20).
ks. Jan Kochel
fot. Discepoli missionari - mozaika M.I. Rupnik SI
