Mojżesz - przewodnik w wierze
2019-05-12
Po czterdziestu latach na pustyni pod górą Synaj ukazał się [Mojżeszowi] anioł w ogniu płonącego krzewu. Gdy Mojżesz to zobaczył, zdziwił się. Podszedł bliżej, aby dokładnie przyjrzeć się i wtedy usłyszał słowa Pana: «Ja jestem Bogiem twoich ojców; Bogiem Abrahama, Izaaka i Jakuba». Wtedy Mojżesz przeraził się i nie miał odwagi dłużej się temu przyglądać. A Pan mu powiedział: «Zdejmij sandały z twoich nóg, gdyż miejsce, na którym stoisz, jest ziemią świętą. Już się dosyć napatrzyłem na krzywdy mojego ludu w Egipcie i wysłuchałem jego skarg. Dlatego zstąpiłem, aby go uwolnić. Teraz więc podjedź, poślę cię do Egiptu».
Mojżesz należy do najbardziej popularnych postaci biblijnych. Na karatach Pisma Świętego pojawia się aż 867 razy. W Starym Testamencie jest głównym bohaterem Pięcioksięgu, wybawicielem Izraela z niewoli egipskiej, prawodawcą i wzorem proroka. W Nowym Testamencie wspominany jako „mąż wiary” (Hbr 11,23nn), pośrednik Prawa, które Jezus przyszedł wypełnić (por. Mt 5,17; 17,3; J 1,17. 45; Dz 7,35; 13,38; Hbr 3,2n).
Biblijny opis narodzin Mojżesza wskazuje na jego hebrajski rodowód. Imię Moszeh jest jednak pochodzenia egipskiego z elementem mos – „syn” (por. Ramses; Tutmosis). Popularna etymologia wskazuje na „[kogoś] wydobytego z wody” (Wj 2,10). Całe życie Mojżesza (120 lat) można podzielić na trzy okresy: 40 lat żył w Egipcie, 40 lat życia na wygnaniu i 40 lat w służbie Izraelowi (wg Dz 7,23-44 i rabinicznego midraszu Tannaima; por. C.M. Martini, Życie Mojżesza, życie Jezusa, paschalne życie chrześcijan, 17-31).
Dzieje Apostolskie, w mowie diakona Szczepana, przypominają, że Bóg przygotowywał Mojżesza do szczególnych zadań:
– w pierwszym okresie Opatrzność Boża czuwała na nim: był miły Bogu (Dz 7,20); zapewniła mu też staranne wykształcenie: Mojżesza wykształcono we wszystkich naukach egipskich, i potężny był w słowie i czynie (Dz 7,22). W tekście użyto słowa epaideuthe, któreoznacza, że był on poddany egipskiej paidei, czyli kształceniu uchodzącemu w owym czasie za wzorcowe;
– w drugim okresie Mojżesz przeżywał czas kryzysu: okazał gotowość do walki o sprawiedliwość i podjął próby zjednoczenia ludu, jednak doświadczył też wielu niepowodzeń i frustracji (por. Dz 7,25-29);
– wreszcie w trzecim okresie podjął służbę przewodnika ludu: Teraz więc podejdź, poślę cię do Egiptu (Dz 7,34). Jego misja wiąże się z wyprowadzeniem ludu z niewoli egipskiej, przekazaniem Prawa i poprowadzeniem ludu do Ziemi Obiecanej.
Momentem przełomowym i decydującym w formacji Mojżesza jako przewodnika ludu było wydarzenie z płonącym krzewem, który „płonie, ale się nie spala” (por. Wj 3,1-10). „Płynący krzak przeraża, jest misterium tremendum, gdyż spala wszystko, nie oszczędza niczego i nie wiadomo, jak się przed nim bronić. Jednak jest zarazem ogniem, który nie gaśnie, ma więc niezwykły urok, rozbudza ciekawość, chęć zbliżenia się i zobaczenia, jest misterium fascinans, czymś, co przyciąga” (por. C.M. Martini, Przewodnicy na pustyni, 31). Tajemnicze doświadczenie na pustyni wzmocnił głos posłańca, który powołuje i wzywa Mojżesza „po imieniu” (Wj 3,4) oraz powierza mu „misję” (Wj 3,10).
Mojżesz stopniowo odkrywa swoje powołanie przewodnika i wychowawcy ludu podczas wielu prób, trudności i doświadczeń na pustyni, np. był kuszony do wycofania się z misji i porzucenia wszystkiego, gdy lud stworzył sobie złotego cielca (por. Wj 32), wtedy wydawało się, że wszystko, co zrobił, by służyć Bogu, zamieniło się w całkowitą klęskę. Bóg jednak odnawia w nim doświadczenie płonącego krzewu. Gdy Mojżesz woła do Boga: Spraw, abym ujrzał Twoją chwałę (Wj 33,18), Pan odpowiada: Ja ukażę ci mój majestat i ogłoszę przed tobą imię Pana; a dalej jest powiedziane: Przeszedł Pan przed jego oczyma i wołał: „Jahwe, Jahwe, Bóg miłosierny i litościwy” (Wj 34,6). Sytuacje kryzysowe mogą być czasem oczyszczenia i odnowy, szansą odkrycia celu działalności pedagogicznej. Kresem jest doprowadzenie ludu do spotkania i zażyłości z Bogiem miłosiernym i litościwym (por. Wj 3,14; 20,5-6; Lb 14,18; Pwt 5,9-10; Ps 86,15; Jr 32,18; Jl 2,13).
Warto jeszcze zapytać:
- Na czym polega nasze doświadczenie pustyni?
- Nieprzypadkowo List do Hebrajczyków wspomina Mojżesza jako tego, który jakby [na oczy] widział Niewidzialnego (Hbr 11,27). Kim jest Mojżesz dla współczesnych nauczycieli i wychowawców?
- Dlaczego potrzebujemy przewodników i kierowników duchowych na drogach naszej wiary (por.Christus Vivit nr 245n)?
Módl się!
Dziękujemy Ci, Boże, że pozwalasz nam, poprzez refleksję nad drogami życia duchowego przewodników Twojego ludu, na przemyślenie naszej drogi wiary i otwarcie się na Twoją łaskę. Daj nam rozpoznać moment przełomowy naszego doświadczenia, a także punkt wyjścia i punkt dojścia drogi, na której nas postawiłeś bez naszej zasługi i dzięki Twemu miłosierdziu. Prosimy Cię o to przez Chrystusa, Pana naszego (C.M. Martini).
Duchowość pustyni to umiejętność przeżywania ludzkich kryzysów. Dobry pedagog i kierownik duchowy może być przewodnikiem na pustyniach współczesności. W tym kontekście warto zaproponować „dekalog na czas kryzysu”: 1) Realizm: rozpatrywać kryzys w jego realnych wymiarach; 2) Optymizm: każdy kryzys może stać się kryzysem powodującym wzrost; 3) Całościowość: analizować kryzys całościowo w kontekście aktualnego stanu psychicznego; 4) Kultura: starać się wykorzystywać właściwe pouczenia oraz dotychczasowe sposoby radzenia sobie; 5) Przykład drugich: wykorzystywanie doświadczeń innych ludzi przeżywających kryzysy; 6) Jedność: szukać pomocy u drugich; 7) Asceza: zaakceptować cierpienie i dowartościować ascezę; 8) Zjednoczenie z Bogiem: uczynić kryzys czasem spotkania z Bogiem, a nie odejścia od Niego; 9) Modlitwa: należy zintensyfikować modlitwę; 10) Oczekiwać w postawie przepełnionej ufnością i zawierzenia Bogu (por. A. Jacyniak, Z. Płużek, Świat ludzkich kryzysów, 141-153).
MOJŻESZ
Zaproponuj, że tym razem ty opowiesz co znajduje się na obrazku.
Widzimy przerażonego Dreptusia, który ucieka od otwierającego się grobu. Takimi zakonserwowanymi grobowcami są sarkofagi. Umieszczano w nich zabalsamowane ciała zmarłych. Na zewnątrz kolorowe i fascynujące, są faktycznie pamiątkami po zmarłych królach Egiptu (faraonach) oraz innych zamożnych osobach ze starożytności.
Nasz Wychowawca schował się i wygląda spoza uchylonego obrazu.
Przyszli go razem z Dreptusiem obejrzeć. Przedstawia nieco schylonego człowieka, który ma na głowie turban, czyli nakrycie pustynnego wędrowcy.
Większą część obrazu zajmuje czerwony krzak.
- Dlaczego krzak i dlaczego czerwony?
Człowiek na obrazie to Mojżesz. Biblia mówi o nim aż 867 razy. Jemu właśnie pokazał się Pan Bóg w krzaku, który się palił., ale nie spłonął. (Dlatego na obrazie oko Opatrzności umieszczone zostało właśnie w tym płonącym krzewie). To spotkanie zmieniło życie Mojżesza. Z tułacza i zbiega stał się odważnym przywódcą. Poszedł do faraona, który zmuszał do ciężkiej pracy jego rodaków i wymusił na władcy uwolnienie hebrajczyków. (Stąd nad obrazem jest tabliczka z angielskim słowem: EXIT, czyli „wyjście”.)
Wędrując z narodem do ziemi obiecanej, czyli Palestyny, stał się doskonałym przewodnikiem nie tylko przez pustynię. Dzięki niemu zbieranina niewolników stopniowo stawała się narodem, który otrzymał prawo oraz kamienne tablice z dziesięcioma przykazaniami. Ludzie nie znający Boga, powoli Go odkrywali, zawarli z Nim umowę i zaczęli modlić się do Niego i składać mu w ofierze rozmaite dary. Mojżesz stał się po prostu wychowawcą narodu. Mówiąc trochę żartobliwie, hebrajczycy byli trochę jak duże dzieci, które wszystkiego trzeba było uczyć. I Mojżesz zrobił to. W drodze spotkało go wiele kłopotów. Dotyczyły one braku wody, jedzenia, ale także narzekania ludzi i ich nieposłuszeństwa. Pojawiło się bałwochwalstwo i bunty. Ale za każdym razem Mojżesz zwracał się do Boga i znajdował rozwiązanie w tych trudnych sytuacjach. Mojżesz wychował też swojego następcę: Jozuego, który ostatecznie wprowadził hebrajczyków do ziemi obiecanej.
Zwróćmy jeszcze uwagę na postać Mojżesza, a dokładnie na jego serce.
- Co się w nim dzieje? (płonie)
Serce Mojżesza płonie ogniem Bożym (tak jak krzew, który nie spłonął). Jest to znak miłości do Boga i ludzi, których mu Bóg powierzył.
Pomodlimy się dziś za naszych wychowawców i nauczycieli.
Najpierw o to, by odważnie i mądrze prowadzili powierzone sobie dzieci i młodzież.
Potem o ten ogień w ich sercach. By nigdy nie wystygła w nich pasja wychowawcy oraz miłość do Boga i ludzi.
Pomodlimy się też za nas, rodziców, byśmy byli tak odważni i mądrzy jak Mojżesz. Byśmy we wszystkich kłopotach zwracali się do Boga i byli prawdziwymi przewodnikami po życiowych drogach.
ks. Artur Sepioło
