Św. Pankracy (†304)
2023-01-07
Wśród męczenników pierwszego Kościoła, obok świętych dziewic i męczennic, byli też młodzieńcy, którzy oddawali życie w obronie wiary chrześcijańskiej. Wśród nich wyróżnił się syn obywateli rzymskich, pochodzących z Azji Mniejszej – Pankracy. Był on obywatelem rzymskim od urodzenia, podobnie jak Szaweł z Tarsu. Obydwaj znali swoje prawa i przywileje (por. Dz 16,21. 37n; 22,25-29; 23,27).
Pierwsza fala prześladowań chrześcijan przez rzymskie władze była zgodna z literą prawa, a rozpoczęła się już w I wieku za panowania cesarza Nerona (37-68 n.e.). Druga fala prześladowań nastała za czasów cesarza Domicjana (81-96 n.e.), kiedy chrześcijan skazywano pod pretekstem „ateizmu”, czyli nieskładania ofiar bogom. Trzecia na przełomie II i III w., za panowania cesarza Maksymiliana Traka (235-238) i Decjusza (249-251). Ostatnia fala represji – najbardziej okrutnych i publicznych – miała miejsce za cesarza Dioklecjana (284–305). Na mocy edyktu z 304 r. nakazano chrześcijanom złożenie ofiar pogańskich, jednak wielu z nich wystąpiło aktywnie przeciw władzy, za co skazywano ich na śmierć męczeńską.
Młody Pankracy, znalazł się w Rzymie pod opieką wuja Dionizego, który handlował na wzgórzu Janikulum w dzielnicy Zatybrze wśród chrześcijan przybyszów ze Wschodu. Został oskarżony o sprzyjanie nowej religii i skazany na śmierć według obowiązującego prawa rzymskiego w 304 r. Jako obywatel rzymski został ścięty mieczem, jak Paweł z Tarsu. Ciało jego złożono na cmentarzu Calepiodio za bramą Aureliańską. Szybko kult młodego Męczennika rozprzestrzenił się w Wiecznym Mieście (przełom IV i V w.). Papież Symmach (†514) wybudował nad jego grobem bazylikę. W świątyni przechowywany jest relikwiarz z głową Świętego i relikwiarze innych męczenników rzymskich. W prezbiterium zaś znajdują się freski z XVII w. d`Arpigno. Przedstawiają one m.in. św. Pankracego męczennika z Rzymu oraz św. Dionizego (wuja Pankracego). Są tam również starożytne katakumby, w których grzebano ciała rzymskich męczenników. Bazylika mniejsza św. Pankracego jest też kościołem tytularnym (np. kard. Stanisława Hozjusza), wielokrotnie zmieniała swoich opiekunów. W końcu w 1662 r. trafiła w ręce Zakonu Karmelitów Bosych, a obecnie jest siedzibą polskich karmelitów prowincji warszawskiej. Posługują tu również polskie Karmelitanki od Dzieciątka Jezus i działa Papieski Instytut Duchowości Teresianum.
Św. Pankracy jest patronem dzieci i młodzieży, rycerstwa, ogrodników, a nadto uważa się go za stróża wierności każdej przysiędze (Grzegorz z Tours) oraz orędownika przy bólach głowy; czczony jest zwłaszcza w Niemczech i Wielkiej Brytanii. Papież Grzegorz Wielki dał impuls do kultu tego młodziutkiego Męczennika, wysyłając Augustyna z Canterbery († 604/5) z relikwiami świętego i włączając jego legendę do Liber in gloria martyrum. Saint Pancras Old Church w Londynie to jedno z najstarszych miejsc kultu chrześcijańskiego w Anglii. W średniowiecznej ikonografii Pankracy był przedstawiany jako młody żołnierz (wg kalendarza Trydenckiego wspomnienie z 12 maja).
Warto jeszcze zapytać:
- Czy jesteśmy gotowi na dawanie świadectwa wiary (por. Dz 1,8)?
- Dlaczego odrzuceniu religii i przemocy wobec wierzących towarzyszy „krzyk” (fizyczny i medialny), zagłuszający sumienia i rozum?
- Czy powracające fale prześladowań chrześcijan są realizacją przepowiedni Jezusa: „«Sługa nie jest większy od swego pana». Jeśli Mnie prześladowali, także i was będą prześladować. Jeśli zachowywali moją naukę, będą przestrzegać również waszej. Dopuszczają się zaś tego wszystkiego w stosunku do was ze względu na moje imię, ponieważ nie znają Tego, który Mnie posłał” (J 15,20-21)?
Żyj słowem Bożym!
