Św. Piotr Calungsod (†1672)

2023-03-23

Uczciwy znajdzie wytchnienie, choćby umarł wcześnie.
(…) Spodobał się on Bogu, a Bóg go umiłował,
uczciwy żył wśród grzeszników,

więc Bóg przeniósł go w inne miejsce.
Zabrał go, by zło nie wypaczyło mu myśli
i by nie zapragnął żyć w zakłamaniu.
Urok próżności może zaciemnić to, co dobre,
burza namiętności mąci nawet nienaganny umysł.
Uczciwy jednak osiągnął doskonałość

I w krótkim czasie wiele doświadczył.
Jego dusza spodobała się Panu,
więc pospiesznie opuścił złe otoczenie.
Widzieli to ludzie, lecz nie rozumieli

i nie pojęli ukrytego w tym sensu.

Bóg swoich wybranych darzy łaską i miłosierdziem,
troszczy się o tych, którzy są Mu oddani.
Śmierć uczciwego potępia żyjących bezbożnie,
a doskonałość młodzieńca – nieprawość starców.
Wszyscy zobaczą, że umarł człowiek mądry,

ale nie zrozumieją Bożych planów względem niego

ani nie pojmą, dlaczego Pan przeniósł go

w bezpieczne miejsce.
Wszyscy zobaczą to i zlekceważą,
ale Pan ich wyśmieje.

Mdr 4,7.10-18 (BŚP)

Filipiny to bastion chrześcijaństwa na kontynencie azjatyckim. Dobra Nowina o Jezusie po raz pierwszy dotarła na Filipiny wraz z wyprawą Ferdynanda Magellana, który właśnie tam zginął 27 kwietnia 1521 roku. Przyjmuje się, że pierwszą Eucharystię odprawiono w marcu 1521 r. na wyspie Limasawa, wtedy też pierwsi mieszkańcy otrzymali chrzest. Kościół w tym wyspiarskim kraju obchodził niedawno 500-lecie chrześcijaństwa. Misjonarzami Filipin byli głównie augustianie, dominikanie i jezuici. Już na przełomie XVI i XVII w. archipelag stał się ośrodkiem misyjnym, skąd wyruszano do innych krajów azjatyckich. Dwaj pierwsi święci filipińscy to świeccy misjonarze: św. Wawrzyniec Ruiz – ojciec rodziny, umęczony wNagasaki w Japonii w1637 r. oraz św. Piotr Calungsod – młody katechista, umęczony wMikronezji w1672 r.

Liturgia słowa w odniesieniu do męczenników sięga często do starotestamentalnej Księgi Mądrości do tekstów mówiących o paradoksie życia i śmierci (por. Mdr 3 – 4), zwłaszcza śmierci przedwczesnej, czasem tragicznej czy męczeńskiej. Mądrość biblijna utrwaliła przekonanie, że długowieczność jest nagrodą za życie zgodne z Bożymi wymaganiami (por. Wj 20,12), a jaka nagroda czeka tych, którzy „umierają wcześnie” (Mdr 4,7; por. Iz 57,1n)?

Otóż autor Księgi Mądrości, obserwując przykłady z życia różnych ludzi, dochodzi do wniosku, że często bywa tak: uczciwy umiera przedwcześnie, a bezbożny cieszy się długim życie. Gdzie zatem szukać rozwiązania paradoksu śmierci ludzi młodych?

Księga Mądrości rozwiązanie tego problemu znajduje w wierze w nieśmiertelność – życie wieczne. Autor przekonuje, że dojrzałość człowieka mierzy się nie liczbą lat, ale nabytymi wartościami, którymi ozdobiło się nawet krótkie życie. Wśród cnót (wartości) wyróżnia się: sprawiedliwość, uczciwe życie, wiarę i mądrość. Dzięki nim można „spodobać się Bogu” (Mdr 4,10; por. Hbr 11,5). Bezbożni, pozbawieni światła wiary, nie rozumieją, że przedwczesna śmierć sprawiedliwego stanowi dowód wybrania go przez Boga, który zabierając go [przedwcześnie] z tego przewrotnego świata [„złego otoczenia”], pragnie uchronić go przed możliwymi pokusami i złymi doświadczeniami: Zabrał go, by zło nie wypaczyło mu myśli
i by nie zapragnął żyć w zakłamaniu (Mdr 4,11).

Pogłębionej refleksji domagają się słowa mędrca: Śmierć uczciwego potępia żyjących bezbożnie, a doskonałość młodzieńca – nieprawość starców (Mdr 4,16). Wzorce osobowe młodych świętych są wołaniem wobec „kultury odrzucenia” ludzi współczesnego świata, którzy żyją tak, jakby Boga nie było, jakby to „ślepy los” decydował o życiu i śmierci. A prawda jest taka: Życie ludzi uczciwych jest w ręku Boga, nie dosięgnie ich udręka. Głupi sądzi, że umarli, ich śmierć uważają za tragedię, odejście z tego świata – za zupełną klęskę, a oni doświadczają pokoju (Mdr 3,1; por. Ps 89,22; Iz 51,16; J 10,29).

Kim był młody święty z Filipin, którego przedwczesna śmierć „potępia żyjących bezbożnie”?

Piotr (hisz. Pedro) Caluñgsod pochodził z regionu Visayas na Filipinach. Jest to archipelag wysp położonych pomiędzy Luzon na północy i Mindanao na południu. Urodził się ok. roku 1650. Nie zachowały się dokumenty z najwcześniejszych lat jego życia. Wykształcili go hiszpańscy jezuici: umiał czytać, pisać, malować, rysować, śpiewać, a także pracował jako stolarz. W 1668 r., jako młody katechista, towarzyszył jezuitom ewangelizującym mieszkańców Marianów na Pacyfiku. Aby przeszkodzić powodzeniu misji, pewien chiński czarownik ogłosił, jakoby woda używana do chrzczenia dzieci była zatruta („oddziaływania bezbożnego otoczenia”). Wznieciło to falę nienawiści do misjonarzy. Gdy przełożony misji o. bł. Jakub Alojzy (Dudak) de San Vitores (†1672) oraz Piotr przybyli na wyspie Guam, dowiedzieli się, że wódz Mata`pang (apostata) nie chce ochrzcić nowo narodzonej córki. Kiedy, pod jego nieobecność, ale za zgodą matki, misjonarze ochrzcili dziecko, ojciec kazał zamordować misjonarzy. Piotr mógł umknąć przed oprawcami, jednak nie zdecydował się na ucieczkę, chcąc chronić swego przełożonego. W Tomhom (Guam) 2 kwietnia 1672 roku, ugodzony dzidą, przed śmiercią przyjął jeszcze rozgrzeszenie od o. Jakuba i skonał. Ciała męczenników zostały wrzucone do morza. W obliczu śmierci wypełniły się słowa Księgi Mądrości: Wszyscy zobaczą, że umarł człowiek mądry, ale nie zrozumieją Bożych planów względem niego ani nie pojmą, dlaczego Pan przeniósł go w bezpieczne miejsce (Mdr 4,17). Wierny do końca, wytrwał w miłości – osiągnął doskonałość!

Zakon Jezuitów zachował pamięć o swoich męczennikach. Beatyfikacja o. Jakuba de San Vitores miała miejsce w 1985 r., a młodego świeckiego katechisty ogłoszono błogosławionym 5 marca 2000 roku. Podczas Mszy beatyfikacyjnej na placu św. Piotra papież Jan Paweł II powiedział:

„Dzisiaj młodzi ludzie mogą czerpać zachętę i siły z przykładu Piotra, który powodowany miłością do Jezusa, już jako kilkunastoletni chłopiec został świeckim katechistą i poświęcił się nauczaniu prawd wiary (…). Dzisiaj błogosławiony Piotr Calungsod wstawia się za młodymi ludźmi, zwłaszcza za swoimi rodakami z Filipin, i rzuca im wyzwanie. Młodzi przyjaciele, nie wahajcie się naśladować przykładu Piotra, który «ponieważ spodobał się Bogu, znalazł jego miłość» (Mdr 4,10), i który wcześnie osiągnąwszy doskonałość, przeżył czasów wiele (por. w. 13)” (zob. Wielka encyklopedia JPII, t. XXIV, s. 28).

Kościół na Filipinach zatroszczył się o kult młodego męczennika, co doprowadziły do jego kanonizacji 21 października 2012 w Rzymie w gronie siedmiu świętych od Madagaskaru po Filipiny. Podczas Mszy kanonizacyjnej papież Benedykt XVI podkreślił, że nowych świętych różnią pochodzenie, język, naród oraz status społeczny i dlatego „ich świadectwo przemawiać będzie do całego Kościoła” (zob. Benedykt XVI kanonizował siedmioro błogosławionych, w: www.radiomaryja.pl/kosciol/benedykt-xvi-kanonizacja-7-meczennikow/).

W świetle słowa Bożego, które opromienia życie świętych warto jeszcze zapytać:

Panie Jezu,
Twój Kościół podążający ku Synodowi
kieruje wzrok na wszystkich młodych ludzi świata.

Prosimy Cię, by z odwagą wzięli oni życie w swoje ręce,
zawsze mając wolne serca,
dążyli do najpiękniejszych i najgłębszych celów.

Pomóż im odpowiedzieć na wezwanie,
które kierujesz do każdego z nich,
by realizując właściwy projekt życia,
osiągnęli szczęście
wsparci obecnością mądrych i ofiarnych przewodników.

Otwieraj ich serca na wielkie marzenia
i uczyń wrażliwymi na dobro innych.
Niech trwają pod Krzyżem jak Umiłowany Uczeń,
by przyjmować w darze Twoją Matkę.

Uczyń ich świadkami Twojego Zmartwychwstania,
by doświadczając Twojej bliskości,
głosili z radością, że jesteś Panem. Amen.

Aleteia.org

Chociaż chrześcijanie na kontynencie azjatyckim stanowią dziś zaledwie ok. 2,5%, to na Filipinach, w których liczba ludności dochodzi do 100 mln, katolicy stanowią ok. 85%, a mniejszość muzułmańska to ok. 5% ludności kraju. Filipiny są przykładem odnawiającej siły wiary na tym kontynencie. Może dlatego też pielgrzymowali tam trzej papieże: Paweł VI (1970), Jan Paweł II (1981; 1995) i Franciszek (2015). Św. Jan Paweł II podczas X Światowych Dni Młodzieży w Manili (1995) wzywał młodych całego świata do aktywnego udziału w misji nowej ewangelizacji, która „jest kontynuacją misji powierzonej apostołom i w której powinien uczestniczyć każdy chrześcijanin na mocy chrztu i przynależności do wspólnoty Kościoła” (Orędzie, nr 1). Wezwanie jest aktualne: „Jak Ojciec mnie posłał, tak i Ja was posyłam” (J 20,21).