Św. Dominik Savio (†1857)

2023-04-13

Mk 10,17-21 (BŚP)

Turyn, stolica prowincji Piemontu, w XIX w. W latach 1861-1865 był pierwszą stolicą nowo powstałego państwa włoskiego. Jest też jednym z ważniejszych ośrodków gospodarczo- kulturalnych północnych Włoch i czwartym co do liczby ludności miastem półwyspu Apenińskiego. Silny ośrodek przemysłowy przyciągał wielu biednych ludzi z sąsiednich wiosek i miasteczek, kumulował też wiele zjawisk patologicznych, np. sieroty – dzieci i młodzi ulicy. Dostrzegł ten problem młody kapłan Jan Bosko (1815-1888), którego Pius XI nazwał educator princeps („książę wychowawców”). Ofiarował im siebie i zgromadzenie, które założył – Towarzystwo Świętego Franciszka Salezego (Salezjanie). Przez swoją działalność duszpastersko-edukacyjną wśród opuszczonej młodzieży, wypracował oryginalny system wychowywania tzw. prewencyjnego. Fundamentami tego systemu były rozum, religia i miłość. Zasada rozumności odnosiła się nie tylko do edukacji, ale także krytycznego osądu własnego życia i odnalezienia harmonii między czynem i myślą wychowanka. Zasada religijności była nie tylko zasadniczą motywacją, lecz także celem wychowania (ukształtowanie dojrzałego chrześcijanina). Natomiast zasada miłości stanowiła syntezę rozumu i religii; oznaczała poszanowanie dla osoby wychowanka („Wychowanie jest sprawą serca” – powtarzał św. Jan). Z zasady miłości wychowawczej wynikała stała współpraca wychowawcy z wychowankiem, czyli asystencja („towarzyszenie”), która stanowiła istotę systemu prewencyjnego. Wychowawca salezjański przez rozmowy i indywidualne kierownictwo duchowe miał zapobiegać złu ,bądź je eliminować po ewentualnym jego popełnieniu. Pełniła więc funkcje zapobiegawcze (prewencyjne). Asystencja dopełniała zasadę miłości bez stosowania przymusu, kontroli czy kar (zob. C. Bissoli, Jan Paweł II o systemie wychowawczym księdza Bosko, Warszawa 2001).

Jednym z pierwszych wychowanków salezjańskich (oratorium) był Dominik Savio, urodzony 2 kwietnia 1842 r. w Rivie k. Chieri, oddalonej 40 km od Turynu. Jego rodzice byli prostymi ludźmi, ojciec kowalem, a matka krawcową. Już w wieku zaledwie 5 lat został ministrantem, przechodził kilka kilometrów, by służyć w porannej Mszy świętej; uczęszczać do szkółki prowadzonej przez księdza proboszcza. Był zawsze grzeczny i bardzo koleżeński. Miejscowy proboszcz już w siódmym roku życia udzielił mu pierwszej Komunii św., uprzedzając decyzje papieża Piusa X z 1910 r. (dekret o wczesnej i częstej Komunii). W tym dniu gorliwy Dominik wpisał sobie do książeczki do nabożeństwa swoje postanowienia: 1) Będę się często spowiadał, a do Komunii św. przystępował, ilekroć pozwoli mi na to spowiednik;2) Będę święcił dzień święty (niedzielę); 3) Moimi przyjaciółmi są Jezus i Maryja; 4) Śmierć – tak, ale nie grzechy (zob. Księga imion i świętych, t. 2, 59).

Dominik już jako dziecko był obdarzony darem kontemplacji, nieraz wiele godzin pozostawał w kościele, adorując Pana Jezusa. Pewnego dnia usłyszał poruszające kazanie księdza Bosko, który powiedział, że wszyscy powołani są do świętości, a świętość jest możliwa do zrealizowania przez każdego. Głęboko poruszony tymi słowami zapragnął zostać świętym. W kwietniu 1854 r. po raz pierwszy zetknął się ze św. Janem Bosko, który przyjął go do swojego Oratorium na Vadocco w Turynie. Tego samego roku, 8 grudnia, w dniu uroczystego ogłoszenia dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Marii Panny, Dominik napisał osobisty akt ofiarowania się Niepokalanej: Maryjo, ofiaruję Ci swoje serce. Spraw, aby zawsze było Twoim. Jezu i Maryjo, bądźcie zawsze moimi przyjaciółmi. Błagam Was, abym raczej umarł, niż bym miał przez nieszczęście popełnić choć jeden grzech.

Młody wychowanek salezjański oddał się kierownictwu duchowemu turyńskiego Księcia Wychowawców. Ks. Bosko, czciciel Serca Jezusowego i Niepokalanego Serca Maryi, wdrażał młodego Dominika w tajniki pobożności eucharystycznej i maryjnej. W 1856 r. Dominik, za zgodą swojego wychowawcy, założył „Towarzystwo Niepokalanej”, którego celem było pomaganie w nauce słabszym wychowankom Oratorium, dopingowanie do pracy nad sobą. Ponadto razem z paroma kolegami – z narażeniem życia – opiekowali się chorymi na cholerę. Głęboko w sercu nosił pragnienie, by zostać kapłanem. Inne były jednak plany Pana Boga. Późną jesienią 1856 r., wskutek dotkliwego zimna, rozchorował się, miał wysoka gorączkę. Lekarz orzekł, że ma gruźlicę. Powrócił do rodzinnego domu. Do umierającego młodzieńca wezwano z ostatnią posługą ks. Jana Bosko; żegnając się ze swoim wychowawcą i kolegami, powiedział: „Ja już tu nie wrócę”. Zmarł w Mondonio k. Asti 9 marca 1857 r. W godzinie śmierci towarzyszyła mu wizja nieba. Jego ostatnimi słowami były: Do widzenia, ojcze! Do widzenia! O, jakie piękne rzeczy widzę! Dominik Savio został beatyfikowany w 1950 r., a cztery lata później kanonizowany przez Piusa XII. Jest patronem ministrantów i chórów chłopięcych.

W życiu Dominika, młodego wyznawcy, zrealizowały się słowa Ewangelii św. Marka. Spotkał Nauczyciela dobrego w osobie ks. Bosko. On wskazał mu „drogę jeszcze doskonalszą” (1 Kor 13,31b). Spojrzenie pełne miłości Jezusa pociągnęło go do kontemplacji i dojrzałości już w młodym wieku. Pan wezwał go do siebie w piętnastym roku życia. Odkrył najcenniejszy skarb – niebo i zrealizował swoje powołania do życia wiecznego. Odważnie poszedł za swoim Mistrzem i zrealizował salezjańską zasadę miłości aż do końca. Tam bowiem trwają „wiara, nadzieja i miłość – te trzy. Z nich największa jest miłość” (1 Kor 13,13).

Może warto jeszcze zapytać:

• czy młodzi pytają dziś o wartości najważniejsze?
• jakich mają dzisiaj nauczycieli i wychowawców?
• co oznacza salezjańska maksyma: „Wychowanie jest sprawą serca”?

Wszechmogący, Dobry Boże! Modlę się dzisiaj do Ciebie za przyczyną św. Dominka Savio. On, kiedy miał pięć lat, został ministrantem i od tego czasu zawsze gorliwie uczęszcza! na ranne Msze święte. Podawał do ołtarza chleb, wodę, wino i dzwonił głośno, kiedy ksiądz ukazywał ludziom Hostię. Kładł też na ołtarzu dużą książkę - ciężki mszał i był odpowiedzialny za innych chłopców w grupie ministrantów. Pięknie śpiewał w chórze, wielbiąc Jezusa, Maryję i Świętych Patronów. Zawsze też szanował Dzień Pański - niedzielę. Za swoich najlepszych przyjaciół obrał Jezusa i Maryję. Dominik pomagał też kolegom w odrabianiu lekcji, uczył ich katechizmu i godził zwaśnionych rówieśników.

Proszę Cię, Boże, obdaruj i mnie taką gorliwością i pogodą ducha, jaką odznaczał się ten szlachetny chłopiec z Piemontu we Włoszech. Niech i ja, tak jak on, potrafię w skupieniu adorować Chrystusa wystawionego w monstrancji oraz z zapałem i odwagą pracować nad moim charakterem. Proszę o wytrwałość dla mnie i dla moich rówieśników, abyśmy nie obrażali Cię grzechami. Święty Dominiku, gdy umierałeś, miałeś zaledwie piętnaście lat. Przed śmiercią Bóg obdarzył Cię wizją nieba i powiedziałeś wtedy do swego taty: "O, jak piękne rzeczy widzę!". Spraw, Boże, abym i ja wyrósł na dobrego człowieka, z którego Ty będziesz zadowolony, a wielu ludzi będzie miało w życiu pociechę. A gdy pomoże mi Twoja łaska, to może zrealizuję mój plan i zostanę świętym. Amen.

https://adonai.pl/modlitwy/?id=181

Św. Jan Paweł II w liście Juvenum Patris z okazji 100 rocznicy śmierci św. Jana Bosko wyjaśnił jak rozumie salezjański system wychowania (prewencyjny”. Pisał: „Używany przez Świętego termin «prewencyjny» należy pojmować nie tyle w sensie dosłownym, ale raczej jako określenie bogactwa cech charakterystycznych właściwej jego sztuki wychowawczej. Podkreśla on przede wszystkim wolę zapobiegania powstaniu negatywnych doświadczeń, które mogłyby osłabić zapał młodego człowieka lub narazić go na długie i mozolne odrabianie strat. Określenie to zawiera także przeżyte ze szczególnym natężeniem głębokie intuicje, ściśle określone wybory i kryteria metodologiczne, takie jak sztuka wychowania pozytywnego, ukazująca dobro właściwych i angażujących doświadczeń, urzekających szlachetnością i pięknem; sztuka pomagania młodym w «wewnętrznym wzrastaniu» przez rozbudzenie ich wewnętrznej wolności oraz przez przezwyciężenie zewnętrznych uwarunkowań i formalizmów; sztuka pozyskiwania młodzieńczych serc, by z radością i zadowoleniem zapalać je do dobra, prostując wypaczenia i przysposabiając je do przyszłych zadań poprzez rzetelną pracę nad charakterem” (Juvenum Patris, nr 8). Podejmijmy próbę rozmowy z młodymi z najbliższego otoczenia na temat skutków korzystania z smartfonu, tabletu, komputera. Pomóżmy im odkryć ich dobre i złe strony!

ks. Jan Kochel

fot. St. Dominic Savio - www.catholic.org