Wprowadzenie

[2] Dusza moja odpoczywa tylko w Bogu,
od Niego przychodzi moje zbawienie. 

[3] On jedynie opoką i zbawieniem moim,
twierdzą moją, więc się nie zachwieję. 

[4] Dokądże będziecie napadać na człowieka
i wszyscy go przewracać
jak ścianę pochyloną,
jak mur, co się wali?

[5] Oni tylko knują podstępy
i lubią zwodzić;
kłamliwymi ustami swymi błogosławią,
a przeklinają w sercu. 

[6] Odpocznij jedynie w Bogu, duszo moja,
bo od Niego pochodzi moja nadzieja. 

[7] On jedynie opoką i zbawieniem moim,
On jest twierdzą moją, więc się nie zachwieję. 

[8] W Bogu jest zbawienie moje i moja chwała,
opoka mojej mocy,
w Bogu moja ucieczka. 

[9] W każdym czasie Jemu ufaj, narodzie!
Przed Nim serca wasze wylejcie:
Bóg jest dla nas ucieczką! 

[10] Synowie ludzcy są tylko jak tchnienie,
synowie mężów - kłamliwi;
na wadze w górę się wznoszą:
wszyscy razem są lżejsi niż tchnienie.

 
[11] Nie pokładajcie ufności w przemocy
ani się łudźcie na próżno rabunkiem;
do bogactw, choćby rosły,
serc nie przywiązujcie. 

[12] Bóg raz powiedział,
dwa razy to słyszałem:
Bóg jest potężny. 

[13] I Ty, Panie, jesteś łaskawy,
bo Ty każdemu oddasz według jego czynów.

Ps 62[61],2-13 (BT)

W Psalmie, odmawianym podczas nieszporów w środy II tygodnia, Papież odnajduje "przeciwstawienie dwóch rodzajów ufności". Wyznaczają one dwie części tej pieśni o nadziei (w. 2-9; 10-14). Te dwa rodzaje ufności są "owocem dwóch podstawowych wyborów, dobrego i przewrotnego, z których wynikają dwie odrębne postawy moralne. Najpierw mowa jest o ufności pokładanej w Bogu, opiewanej w początkowej inwokacji, pojawia się jako symbol stałości i bezpieczeństwa opoka, <skała obronna>, twierdza, obronny bastion (...). Następnie pojawia się inna forma ufności, natury bałwochwalczej, którą modlący się człowiek zdecydowanie krytykuje. Ufność ta wiąże bezpieczeństwo i stabilność z przemocą, rabunkiem i bogactwem" (zob. Liturgia godzin, 533).

W pierwszej części modlący się nabierają przekonania, że jedynym trwałym oparciem jest Pan Bóg. Tylko w Nim może pokładać nadzieję: "W każdym czasie Jemu ufaj, narodzie! / Przed Nim serca wasze wylejcie: / Bóg jest dla nas ucieczką!" (w. 9). Określenia "opoka/twierdza" czy "miasto ucieczki" za wspólny mianownik mają "zbawienie", stąd przekonanie: "Odpocznij jedynie w Bogu, duszo moja, / bo od Niego pochodzi moja nadzieja" (w. 6). Zaufanie pokładane w Bogu daje człowiekowi poczucie stałości i bezpieczeństwa - przypomina "budowanie na skale" (por. Mt 7,24-25; Łk 6,47-48), ale zapowiada również wieczne zbawienie!

Druga część pieśni jest przestrogą przed złym wyborem dokonywanym przez człowieka, który jest słaby, zawodny i grzeszny (w. 10). Często zamiast Boga wybiera bałwochwalstwo: "Nie pokładajcie ufności w przemocy / ani się łudźcie na próżno rabunkiem; / do bogactw, choćby rosły, serc nie przywiązujcie" (w. 11). Psalmista wyróżnia trzy fałszywe bożki: przemoc, rabunek i bogactwo. "Zakazuje się tu hołdowania im, ponieważ są one sprzeczne z godnością człowieka i szkodzą współżyciu społecznemu" - przekonuje Papież (Liturgia godzin, 534). 

Wybór fałszywych bożków powoduje utratę zaufania i bezpieczeństwa, prowadzi do destrukcji i przypomina "budowanie na piasku" (por. Mt 7,26-27; Łk 6,49). Trafnie opisuje tę postawę moralną Papież: "Pierwszym fałszywym bogiem jest przemoc, do której niestety ludzkość nadal się ucieka również i w naszych naznaczonych rozlewem krwi czasach. Ten bożek inspiruje rozliczne wojny, ucisk, nadużycia, tortury i haniebne zabójstwa, dokonywane bez najmniejszych wyrzutów sumienia. Drugim fałszywym bogiem jest rabunek, w takich formach, jak zdzierstwo, niesprawiedliwość społeczna, lichwa, korupcja polityczna i gospodarcza. Zbyt wielu ludzi łudzi się, że zaspokoi w ten sposób swą zachłanność. Bogactwo to trzeci boże, do którego <przywiązuje się serce> człowieka w złudnej nadziei, że uratuje się on przed śmiercią (por. Ps 49[48]) i zapewni sobie poczesne miejsce pod względem prestiżu i władzy". Konkluzja papieska jest jednoznaczna: "Służąc tej szatańskiej triadzie, człowiek zapomina, że bożki są nietrwałym wymysłem, co więcej, przynoszą szkodę. Gdy pokłada ufność w rzeczach i w samym sobie, nie pamięta, że jest <tchnieniem (...) kłamliwym>, więcej, jeśli stanie na wadze, jest <lżejszy niż oddech> (Ps 62[61],10; por. Ps 39[38], 6-7)" (Liturgia godzin, 534).

Bałwochwalstwo nie dotyczy zatem tylko fałszywszych kultów pogańskich, lecz "pozostaje stałą pokusą wiary (...); polega na ubóstwianiu tego, co nie jest Bogiem" (KKK 2113); jest też podążania za wszelkimi "złudnymi nadziejami" - za pokusami tego świata (zob. J. Kochel, Bałwochwalstwo, Kraków 2021).

Świadomość naszej przemijalności i ograniczeń oraz złych wyborów życiowych każe zapytać:

• Jak przestrzegam pierwsze przykazanie: "Nie będziesz miał cudzych boków obok Mnie!" (Wj 20,2-5)?
• Czy pamiętam, że pierwsze przykazanie wzywa człowieka do wiary w Boga, do pokładania w Nim nadziei i do miłowania Go nade wszystko? Jakie są grzechy przeciw nadziei (zob. KKK 2090-2092)?
• Czy pamiętam, że pierwsze przykazanie zabrania oddawania czci innym bogom poza Jedynym Panem - zakazuje zabobonu - bozbożności - bałwochwalstwa (zob. KKK 2110-2128)?