Oto kolejna książka byłego pastora prezbiteriańskiego, który przyjął wyznanie katolickie, obok której nie można przejść obojętnie. Scott Hahn zawstydza nas katolików i odkrywa całe piękno tajemnicy Ostatniej Wieczerzy - Eucharystii i Przymierza - Krzyża Świętego. Opowieść amerykańskiego pisarza ma rzeczywiście znamiona badania detektywa, który poszukuje "sprawcy" tego, co się wydarzyło owego dnia - lub dni, kiedy nasz Pan dokonał Paschy - naszego odkupienia i zbawienia, oddając za nas życie na Krzyżu. Wcześniej ofiarował Samego Siebie jako Baranek Boży.

Hahn prowadzi nas poprzez kolejne etapy jego drogi od prezbiteriańskiego kwestionowania kultu eucharystycznego, poprzez wnikliwe studia biblijne, patrystyczne i rabiniczne nad tekstami odnoszącymi się do tradycji paschalnej, aż po zdrową katolicką doktrynę o Eucharystii. Autor wychodzi od pytania: Co się dokonało "owego dnia, kiedy Mistrz obchodzi Paschę ze swymi uczniami"? Następnie stopniowo odkrywa biblijną tajemnicę Paschy i Przymierza. Dalej wielką tradycję składania ofiary w Starym Testamencie, analizuje zmiany rytu żydowskiego sederu w kulcie chrześcijańskim. Omawia paschalny kształt opisów Ewangelii - postać tajemniczego Baranka - symbolu Mesjasza - Syna Człowieczego. Następnie kolejnych części i symboli uczy paschalnej: baranka, przaśnego chleba, kielicha [czterech kielichów], zapowiadanej godziny oraz tajemnicy kielichów i Kościoła. Zwieńczeniem badań jest analiza paschalnego kształtu liturgii - chrześcijańskiej paschy oraz paschalnego kształtu życia ludzi wierzących.

Całość, jak w poprzednich książka Scotta Hahna, czyta się lekkością i zainteresowaniem. Narracja wciąga czytelnika w bieg zdarzeń. Decyduje o tym świadectwo i obrazowy język, krótkie zdania wyrażające myśli oraz wierność interpretacji sensu duchowego tekstów biblijnych. Amerykański pisarz nie pierwszy raz przekonuje do autentyczności swoich badań - metody, którą można by z papieżem Benedyktem nazwać "egzegezą kanoniczną". Zresztą podejście to - jak przyznaje sam kard. J. Ratzinger - powstało przed około 30/40 laty właśnie w Ameryce. Celem tego typu interpretacji jest "czytanie pojedynczych tekstów w całości jednego Pisma, dzięki czemu wszystkie pojedyncze teksty ukazują się w nowym świetle" (por. Jezus z Nazaretu, cz. I, Kraków 2007, 10). Hahn dochodzi do tego typu hermeneutyki intuicyjnie. Sobór Watykański II w Konsytuacji o Bożym Objawieniu zaś uznał to za podstawową zasadę teologicznej egzegezy: "Kto chce zrozumieć Pismo w takim duchu, w jakim zostało napisane, musi brać pod uwagę treść i jedność całego Pisma" (KO 12). Sobór dodaje jeszcze, że trzeba uwzględnić żywą Tradycję całego Kościoła i analogię wiary (wewnętrzną harmonię prawd wiary). Scott Hahn odkrył te prawdy poprzez swoje nawrócenie i osobistą medytację nad słowem Bożym. Potwierdza to tylko, że "Słowo Boże jest żywe i skuteczne, ostrzejsze od każdego obosiecznego miecza. Przenika ono aż do rozdzielenia duszy i ducha, stawów i szpiku, rozsądza myśli i zamiary serca" (Hbr 4,12).

Po lekturze trzech wcześniejszych książek: autobiograficznej W domu najlepiej (Warszawa 2014); Uczta Baranka. Eucharystia - Niebo na ziemi (Częstochowa 2013) i Znaki życia (Poznań 2012) oraz Nieście i przyjmujcie Dobrą Nowinę (Poznań 2015), można nabrać przekonania o skuteczności przekazu opartego na świadectwie - opowiadaniu swojej wiary. Scott jest świadkiem i sługą Słowa na wzór pierwszych głosicieli i ewangelizatorów (por. Łk 1,2; 24,47; Dz 1,8; 2,33.39).

Przekonuje jego nauczanie na temat czterech części żydowskiego sederu nawiązujących do czterech części chrześcijańskiej liturgii eucharystycznej. S. Hahn przekonuje: "Posiłek paschalny był podzielony na cztery części czy też dania, i każdemu z nich towarzyszył kielich czerwonego wina zmieszanego z wodą. Najubożsi Żydzi mieli zagwarantowane cztery kielichy na koszt gminy, aby mogli w pełni przeżywać święto (...); pierwsze danie posiłku obejmowało specjalne błogosławieństwo [kidusz] odmawiane nad pierwszym kielichem wina, po czym podawano półmisek z ziołami". Czy odpowiada to liturgii wstępnej? "Drugie danie obejmowało recytację historii Paschy, pytania i odpowiedzi oraz Mały Hallel (Pslam 113), po czym wypijano drugi kielich wina". Czyżby przypominało to naszą liturgię słowa? "Trzecie danie było głównym posiłkiem i składało się z baranka oraz przaśnego chleba; wypijano po nim trzeci kielich wina, znany jako <kielich błogosławieństwa>". Czy nie o tym pisał Apostoł: Kielich błogosławieństwa, który błogosławimy, czyż nie jest udziałem w Ciele Chrystusa (1 Kor 10,16), w kontekście chrześcijańskiej liturgii eucharystycznej? "Kulminacją sederu był śpiew Wielkiego Hallelu i wypicie czwartego kielicha wina, często nazywanego <kielichem wypełnienia>" (s. 107). Opisy ewangeliczne wyraźnie nawiązują do tradycji uczty paschalnej. Zauważmy, że kielich ogłoszony przez Jezusa "Krwią Przymierza" (zob. Mk 14,24) jest wyraźnie trzecim kielichem hagady, który nosił nazwę "kielicha błogosławieństwa", gdyż wypisano go podczas modlitwy dziękczynnej przy głównym posiłku. Jezus podczas Ostatniej Wieczerzy modląc się nad tym kielichem, mówi uczniom: "Odtąd nie będę już pił [napoju] z owocu winnego krzewu aż [...] pić będę go nowy w królestwie Bożym" (Łk 22,18). I rzeczywiście ostatni kielich nie zostanie wypity podczas uczty, lecz "odłożony" na kulminacyjny moment Paschy Bożej. Decyzja Jezusa o niepiciu z "owocu winnego krzewu" wydaje się powracać w scenie na Golgocie tuż przed ukrzyżowaniem: "Tam dawali Mu wino zaprawione mirrą, lecz On nie przyjął" (Mk 15,23). Lecz chwilę później - w relacji Jana - akcja przybiera interesujący obrót: "Potem Jezus, świadom, że już wszystko się dokonało, aby się wypełniło Pismo, rzekł <Pragnę>" (19,28). Jezus dotrzymał obietnicy aż do owej godziny, "aby się wypełniło Pismo". Po dopełnieniu Paschy: "Stało tam naczynie pełne octu. Nałożono więc na hizop gąbkę nasączoną octem  do ust Mu podano" (J 19,29). Użyto hizopu (gałązki), której zgodnie z przepisami paschalnymi należało używać do kropienia krwią baranka (zob. Wj 12,22).

Wniosek końcowy detektywistycznego badania amerykańskiego pisarza jest następujący: "Jezus nie dokończył liturgii paschalnej, postanawiając pominąć czwarty kielich. Stwierdził, że nie zamierza pić wina ponownie, aż nadejdzie chwała Jego królestwa. Następnie odmówił wina oferowanego Mu na chwilę przed przybiciem do krzyża (Mk 15,23). Ostatecznie, na samym końcu, Jezusowi zaproponowano <kwaśne wino> czy też <ocet [winny]> (zob. J 19,30; Mt 27,48; Mk 15,36; Łk 23,36). Zaświadczają o tym wszyscy synoptycy. Jednak tylko Jan pisze o tym, że Jezus dał odpowiedź: A gdy Jezus skosztował octu, rzekł: <Dokonało się!>. I skłoniwszy głowę, oddał ducha (J 19,30). Dokonało się! W końcu miałem odpowiedź na pytanie... Tym, co się teraz dokonało, byłą Pascha!" - wyznaje z przejęciem Scott Hahn.

Życzmy sobie takiego przeżycia każdej Mszy świętej - Eucharystii. Jakby ONA dokonywała się wciąż na nowo w naszym życiu. Jezus obiecał przecież: "A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni aż do skończenia świata" (Mt 28,20). A końcowym orędziu nadziei słyszymy wołanie Ducha i Oblubieńca (Baranka): Przyjdź! Kto jest spragniony, niech przyjdzie i kto chce, niech zaczerpnie wody życia - za darmo (...) To mówi świadek: Tak. Wkrótce przyjdę. Amen. Przyjdź, Panie Jezu!" (Ap 22,17.20).

ks. Jan Kochel