Uzdrawiająca siła cnót [2024]
2024-02-13
Carlo Maria Martini, Uzdrawiająca siła cnót, tłum. Paweł Borkowski, Kraków: Promic 2024, ss. 100. ISBN 978-83-67770-45-3.
Dorobek Carlo Maria kard. Martiniego (+2012) jest imponujący i wciąż inspirujący (aktualny). Podobnie zakres tematyczny jego opracowań odnosi się do wielu kwestii teologicznych i moralnych. W interpretacji i aktualizacji tych zagadnień zawsze pierwszym źródeł jest Pismo Święte.
Pisanie o cnotach nie jest dziś popularne. A cnota to po prostu trwała dyspozycja/sprawność do czynienia dobra (KKK 1808). Św. Grzegorz z Nyssy przekonywał, że "celem życia cnotliwego niech będzie upodobnienie się do Boga". Cnoty moralne winni więc pielęgnować poszczególni ludzi i grupy (KDK 30). Dzielą się one na cnoty ludzkie i cnoty teologalne. Cnoty ludzkie są stałymi zaletami umysłu i woli, które regulują nasze czyny, porządkują nasze uczucia i kierują naszym postępowaniem zgodnie z rozumem i wiarę. Zalicza się do nich roztropność, sprawiedliwość, męstwo i umiarkowanie - to cnoty kardynalne, czyli takie wokół których grupują się wszystkie inne i stanowią podstawę dla cnotliwego (dobrego) życia. Cnoty teologalne to cnoty, których początkiem, motywem i przedmiotem bezpośrednim jest sam Bóg. Są nimi: wiara, nadzieja i miłość. Człowiek otrzymuje je jako dar, wszczepiony wraz z łaską uświęcającą, stąd uzdalniają go do życia w przyjaźni z Trójcą Świętą. W Biblii znajdujemy tylko jeden fragment przywołujący cnoty: "I jeśli kto miłuje sprawiedliwość - to jej dziełami są cnoty; uczy bowiem umiarkowania i roztropności, sprawiedliwości i męstwa" (Mdr 8,7).
Kard. Martini, sięgając do źródeł biblijnych, pokazuje, dlaczego i w
jaki sposób cnoty są zaletami moralnymi i intelektualnymi człowieka.
"Dzięki nim możemy bowiem postępować słusznie pomimo niesprzyjających
okoliczności, a równocześnie wzrastać w człowieczeństwie. Wszyscy
wolimy nawiązywać i utrzymywać stosunki zawodowe, towarzyskie i wszelkie
inne z osobami, które są opanowane, uczciwe, odpowiedzialne, uprzejme,
punktualne, cierpliwe, pracowite itd. – czyli właśnie odznaczają się
cnotami. Cnoty są niczym urządzenia nawigacyjne i sterowe, które
pozwalają nam bezpiecznie płynąć przez wzburzony ocean życia" (od Redakcji).
Kardynał z Mediolanu pisze o uzdrawiającej sile cnót boskich (wiara, nadzieja, miłość) i moralnych (roztropność, sprawiedliwość, umiarkowanie i męstwo) w życiu współczesnego człowieka. Tych siedem cnót tworzy kanon trwałych dyspozycji wewnętrznych, które określamy jako sprawności lub skłonności do dobra. Czy warto się nad nimi namyśleć, zatrzymać, zagłębić?
Plan medytacji:
Przedmowa (Vito Mancuso)
Roztropność
Sprawiedliwość
Męstwo
Umiarkowanie
Wiara
Nadzieja
Miłość
Zaufanie do Autora, który wielokrotnie odpowiedział pozytywnie na moje pytania, podopowiada, że "Warto" - pozwolić się poprowadzić w drodze do poszukiwania prawdy, która ma swoje źródło w Prawdzie objawionej i żywej - Jezusie Chrystusie.
ks. Jan Kochel